این مطالعه در پژوهشکده سیاست پژوهی و مطالعات راهبردی حکمت و توسط سهراب محمدی پویا در سال ۱۳۹۹ انجام شده است. گزارش‌های ارئه شده از سوی سازمان ملل در این زمینه نتایج شوک برانگیزی را نشان می‌دهند؛ دیده بان حقوق بشر سازمان ملل طی سال ۲۰۲۰ تحقیقات بسیاری را در این زمینه انجام داده است. بسیاری از ارزیابی‌ها به سادگی لغو شدند و یک نکته مهم در این رابطه وجود دارد؛ این وقفه‌ها یک موضوع کوتاه مدت نیست و می‌تواند عواقب و پیامدهای بسیار طولانی مدتی را برای گروه‌های آسیب پذیر در پی داشته باشد و مهم‌تر از همه اینکه احتمالا می‌تواند به افزایش نابرابری‌ها منجر شود.
جامعه اندیشکده ها از سال 1396، با هدف ایجاد و استقرار سازوکارهایی جهت معرفی و برجسته سازی پژوهش ها و اقدامات برتر اندیشکده های کشور راه اندازی شده است. به این ترتیب که با شناسایی و الگوسازی از فعالیت های موفق اندیشکده ها، زمینه برای توسعه ظرفیت و اثرگذاری اندیشکده های فعلی و فضا برای شکل‌گیری اندیشکده های جدید فراهم شود. جامعه اندیشکده ها تلاش دارد در فضایی غیرانحصاری با مشارکت اندیشکده ها و گروه های فعال در زیست بوم اندیشه ورزی کشور، ماموریت خود را به انجام برساند. در این راستا از حضور و همکاری مجموعه ها و برنامه های دیگر در این زیست بوم استقبال می‌کند. ۶-به منظور عدم نقض عدالت آموزشی، فاصله یک ماهه امتحان نهایی تا زمان برگزاری کنکور، ارائه آموزش های تکمیلی برای دروس دارای ضریب بالا و کاهش ضریب تاثیر دروس نیمسال دوم پایه ۱۲ دوره متوسطه پیشنهاد می شود. این گزارش‌ها همچنین نشان می‌دهند که دانش آموزان در روند آموزش آنلاین و از راه دور، اغلب موضوعات کمتری را دنبال می‌کنند.
دانش آموزان حدود ۲ سالی است که کلاس های درس را با پیامد های منفی شیوع ویروس کرونا سپری می کنند زیرا بسیاری از آموزش ها و مهارت‌ها از طریق فضای مجازی ارائه شد و برخی از دانش آموزان که به اینترنت دسترسی نداشتند با روش های دیگری موفق به پایان رساندن سال تحصیلی شدند. بر اساس سیاست های وزارت آموزش و پرورش، آغاز سال تحصیلی جدید بیشتربا آموزش مجازی است و در ادامه سال تحصیلی و بر اساس شرایط شیوع ویروس کرونا و تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا، اساس شیوه آموزش به حضوری یا استمرار آموزش مجازی و یا آموزش ترکیبی پیگیری خواهد شد. هدف از این مطالعه شناسایی پیامدهای روان‌شناختی و آموزشی بیماری کرونا در دانشآموزان و راهکارهای مقابله با آن بود. در مجموع 23 مقاله در حوزه کرونا مندرج در بانک‌های اطلاعاتیPubMed, Scopus،SID،Google Scholar ،Science Direct ، Civilica بررسی و تحلیل شدند. یافته‌ها بیانگر این بود که دانشآموزان در نتیجه بیماری کرونا و قرنطینه، در بعد فردی مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از آسیب، استرس، ناکامی، ترس، خشم، احساس تنهایی و بی‌حوصلگی را تجربه کرده‌اند. در بعد بین فردی، دانشآموزان با مشکلاتی مانند مشکل در ارتباط با اعضاء خانواده، محدودیت ارتباطی با دوستان و معلمان، حمایت‌های اجتماعی ناکافی، کاهش درآمد خانواده را تجربه کرده‌اند.
از سویی دیگر بسیاری از معلم ها با فضای مجازی برای ایجاد آموزش های اثربخش و مطلوب آشنایی کافی نداشتند. همچنین بسیاری از خانواده ها به علت هزینه های بالا، از داشتن امکاناتی نظیر اینترنت و گوشی های هوشنمد بیبهره بودند. بنابراین اقدامات به نقض عدالت آموزشی، کیفیت پایین آموزش، آشنایی دانش آموزان با فیلترشکن و قابلیت های آن و همچنین بی توجهی به ظرفیت پیام رسان های داخلی انجامید. قاسمی حضور دربرنامه های مختلف تلویزیونی و رادیویی،گفت و گو با رسانه ها بویژه خبرگزاری ایرنا به منظور پاسخگویی به سوالات اولیا،بازگشایی مدارس و شرایط آن در استان را از دیگر اقدامات صورت گرفته در راستای کاهش دغدغه های والدین برای شروع سال تحصیلی جدید عنوان کرد. طبق این گزارش، در مجموع ۲ تریلیون ساعت آموزش حضوری به دلیل کرونا و تعطیلی مدارس از مارس ۲۰۲۰ از دست رفته است و همین امر موجب شد دانشآموزان چهار پنجم کشورها در یادگیری خود عقب بماند. کودکان در کشورهایی که از رفاه کمتری برخوردارند، شاهد کاهش یادگیری بیشتری بوده‌اند؛ به ویژه، حاشیه‌نشین‌ترین افراد _ کسانی که در فقر و مناطق روستایی زندگی می‌کنند، کودکان دارای معلولیت، و جوان‌ترین دانشآموزان _ بیشترین عقب‌افتادگی را داشته‌اند.
کمبود دستگاه‌ها و امکانات اینترنتی نیز مشکلات برای ارائه دانش و اطلاعات را عمیق‌تر کرد. از اینرو نظریه پردازان میبایست مبانی نظری قوی جهت ضرورت مدرسه حضوری و ارجحیت آن بر آموزش مجازی ارائه دهند. تقویت هویت مدرسه برای جلوگیری از عدم تمایل دانش آموزان به حضور در مدرسه، یک امر ضروری است. همواره مدیران آموزش و پرورش اعلام می کنند که برنامه ریزی های لازم صورت گرفته و همه پروتکل های بهداشتی برای حضور دانش آموزان در مدارس رعایت می شود.
یکی از دیگر حوزه‌ها که تحت تاثیر کرونا قرار گرفت «عرصه آموزش» از کودکان تا دانشجویان بوده است. تعطیلی فراوان مدارس و دانشگاه‌ها در کنار فرصت‌های یادگیری متفاوت ناشی از قرنطینه‌ها، امکانات آموزشی متغیر در خانه، و تغییر روش‌ها سبب عقب‌ماندگی دانشآموزان و حتی گسترش نابرابری‌ها شده است. ۱-زمان تحصیلی به مدت ۱ ماه نسبت به سال های گذشته افزایش داده شود و در این بازه نسبت به آموزش و تدریس دانش آموزان تا تحقق مطلوب سرفصل های درسی اقدام شود. وی این شیوه‌ها را شامل آموزش حضوری، مجازی و نیمه‌حضوری عنوان کرد که در نحوه نیمه‌حضوری هم استفاده از فضای مجازی در بستر شاد و هم تقسیم‌بندی دانشآموزان به گروه‌های محدودتر انجام می‌شود. تامین سلامت دانش آموزان و معلمان اولویت اول و محور اصلی است لذا والدین نگران نباشند زیرا هرگونه تصمیم گیری در این زمینه با توجه به مسائل مختلف و با اولویت قرار دادن سلامت افراد انجام می‌شود. برخورداری از گوشی هوشمند در دوران پساکرونا به مثابه یک ابزار اساسی آموزش و عنصر مهم فعالیت های یاددهی-یادگیری در نظام آموزش عمومی مورد پذیرش قرار خواهد گرفت و نمی توان وجود آن را حتی در آموزش های حضوری نادیده گرفت.
برآوردهای گوناگونی در مورد هزینه‌های اقتصادی کرونا بر جهان مطرح می‌شود؛ برخی آن را بین ۳ تا ۵ هزار میلیارد دلار تخمین می‌زنند و بعضی نیز رقم‌هایی به مراتب بالاتر را بیان می‌کنند و تاکید دارند ارزیابی دقیق میزان هزینه‌های بیماری قابل اندازه‌گیری و بیان نیست. ۴-می توان ادامه آموزش های حضوری پایه اول ابتدایی را از اول شهریور تا پایان مهرماه ۹۹ و شروع آموزش پایه دوم ابتدایی از اوایل آبان ماه ۹۹ تا پایان تیرماه ۱۴۰۰ در نظر گرفت. بر عهده گرفتن نقش اصلی در آموزش فرزندان حتی با تکیه بر مطالب آنلاینی که از سوی مدارس ارائه می‌شود موضوعی دیگر است و شاید برخی از خانواده‌ها این نقش را به خوبی ایفا کنند، اما در نهایت بازدهی آن قابل مقایسه با محیط مدرسه نیست. حتی ساعاتی کوتاه در مدرسه نیز می‌توان این توانمندی‌ها را افزایش دهد و علاوه بر این هرگونه غیبت از مدرسه می‌تواند بر رشد و تربیت دانش اموزان پیامد‌هایی را داشته باشد. طبق این بررسی، مدت زمان تعطیلی مدارس در کشورهای سرتاسر جهان بسیار متفاوت بوده است. مدارس در آمریکای لاتین با درآمد متوسط و در جنوب آسیا به طور پیوسته یا مقطعی برای مدت طولانی (۷۵ هفته یا بیشتر) تعطیل بودند.
از جمله این محدودیت‌ها بسته شدن مدارس، دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها در بسیاری از کشورهای جهان است. در جدول زیر فهرست میزان تعطیلات مدارس برخی کشورهای مهم جهان و خاورمیانه آمده است. برخی از کشورها تعطیلات پیوسته‌ای داشته و برخی دیگر به صورت متناوب با توجه به اوج‌گیری همه‌گیری، مدارس را تعطیل اعلام کردند. بنا بر داده‌های اعلامی یونسکو، برخی از این کشورها هنوز (تاآخر فروردین ۱۴۰۱) روند عادی آموزش را آغاز نکرده‌اند. اگرچه هنوز این بیماری به طور کامل محو نشده اما تاکنون بیش از ۶ میلیون نفر در این دوره دوساله جان خود را از دست دادند و بسیاری نیز دچار عوارض تنفسی شدید شدند که هنوز درمان نشده است.
عدم دسترسی خیل عظیمی از دانش آموزان مناطق محروم به گوشی هوشمند و شبکه شاد از مشکلات اساسی این شبکه به شمار می رود. دانش آموزان استان البرز مانند هرسال خود را برای رفتن به مدرسه آماده می کنند اما امسال بوی ماه مهر همانند سال گذشته با سال های قبل از همه گیری کووید ۱۹ تفاوت دارد و دانش آموزان در شرایط خاصی سال تحصیلی جدید را آغاز می کنند. وی تهیه و ارسال مطالب مختلف در قالب برشور ویژه دانش آموزان و اولیای آنان با اهداف تعیین شده ، جلسات مستمر در شاد برای اولیای دانش آموزان در تابستان ۱۴۰۰ را از دیگر اقدامات انجام شده درخصوص کاهش دغدغه های والدین برای بازگشایی مدارس در سال تحصیلی جدید ذکر کرد. افتتاحیه این همایش با حضور خاکی صدیق معاون آموزشی وزیر علوم، مجتبی شریعتی نیاسر رییس کارگروه آموزش عالی در دوران کرونا، فرهاد یزدان دوست رییس دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، ناصر مزینی دبیر علمی همایش و علی اکبر صفوی رییس انجمن یادگیری الکترونیکی ایران برگزار شد. چنین وضعیتی مسائلی را برای نظام‌های آموزشی کشورها ایجاد کرد و جریان تدریس و فعالیت‌های یادگیری و به اشتراک‌گذاری دانش با دانشآموزان مختل شد. توجه اندک و ناآشنایی والدین به شیوه فرایند تدریس آنلاین، حتی آموزش به کودکان بدو ورود به مدرسه را هم برای معلم دشوارتر ساخت.همچنین برخی از والدین از نظر مالی به اندازه‌ای قوی نبودند تا به سرعت سیستم یادگیری دیجیتال را برای شرکت فرزندانشان در کلاس های آنلاین داشته باشند.
پیشنهاد می‌شود در آموزش ضمن خدمت به معلمان، بر افزایش حضور تدریس و استفاده از یادگیری مشارکتی در فرآیند آموزش آنلاین تأکید شود. برای گذر از این بحران پیشنهاد می شود که مدت زمان تحصیل یک ماه افزایش یابد و امتحانات در دو شیفت صبح و بعد از ظهر برگزار شود. همچنین کاهش ضریب تأثیر دروس نیمسال دوم پایه دوازدهم دوره متوسطه در امتحانات نهایی، مطلوب است. فقدان اعتقاد به حضور در محیط مدرسه با دیوارهای بلند، ورود و خروج در ساعاتی معین برای دریافت آموزش های حضوری از جمله مواردی است که در ذیل هویت زدایی از مفهوم سنتی مدرسه جای می گیرد. در دوران پساکرونا دانش آموزان اطلاعات و داده های خود را از فضای مجازی و با حجم گسترده ای دریافت خواهند کرد، و حتی باور به این موضوع شکل خواهد گرفت که به حضور در مدرسه نیازی نیست و از طریق فضای مجازی می توانند به یادگیری بپردازند، پس نقش معلم به عنوان تسهیلگر یادگیری خواهد بود.
