عنوان 20- روابط عمومی بانک مرکزی در پاسخ تفصیلی خود به مدیرمسئول مسعود نیلی، برخی از متغیرهای پولی را به روز کرد و بر این اساس، در حالی که نسبت پول به شبه پول روند نزولی داشت، به 33.5 درصد کاهش یافت. مرداد ماه امسال. رشد پول در دوازده ماهه نیز در مدت مشابه 41.3 درصد کاهش داشته است. این روند نزولی در مورد مهم ترین عوامل پولی یعنی افزایش نقدینگی و پایه پولی اعمال می شود و در مرداد ماه 1402 افزایش نقطه نقدینگی به 26.9 درصد و افزایش پایه پولی کاهش یافت. به 41.6 درصد رسید.
بر اساس این آمار در پایان پنجمین ماه سال پایه پولی از مرز 950 هزار میلیارد تومان گذشت و نقدینگی به 7 میلیون و 100 هزار تومان رسید. یکی دیگر از آمارهای ذکر شده توسط بانک مرکزی کاهش انتظارات تورمی در ماه های اخیر است. به عبارت دیگر، برداشت واحدهای اقتصادی از تغییرات قیمت در آینده اندکی بازنگری شده است. علیرغم اهمیت این موضوع، همچنان نگرانی های قابل توجهی در مورد کیفیت این کاهش وجود دارد و از سوی دیگر، سطح کاهش به اندازه ای نبود که حاشیه ایمنی قابل توجهی برای سیاست گذار ایجاد کند.
کانال جدید توزیع اطلاعات
در حالی که یکی از وظایف بانک های مرکزی و موسسات آماری انتشار به موقع و سیستماتیک اطلاعات است، اما این دستور از سوی نهادهای آماری ایران جدی گرفته نمی شود و به طور کامل اجرا نمی شود. بر این اساس داده های مربوط به متغیرهای پولی به عنوان متغیرهای پیش بینی شناخته می شوند و به واحدهای اقتصادی این امکان را می دهند که تصور بهتری از انتظارات تورمی جامعه داشته باشند و تصمیمات بهینه اتخاذ کنند. اما با ورود به هفتمین ماه سال، آخرین گزارش جامع منتشر شده از متغیرهای پولی در ایران به فروردین ماه بازمی گردد. به عبارت دیگر، داده هایی که برای پیش بینی شرایط آتی اقتصاد استفاده می شود با 6 ماه تاخیر منتشر می شود و عملا بی فایده است. به نظر می رسد اگر بنا به ادعای بانک مرکزی هدف از انتشار این اطلاعات این است که سرمایه گذاران و صاحبان مشاغل بتوانند وضعیت اقتصاد را پیش بینی کنند، این نهاد باید به طور منظم و به موقع این اطلاعات را در روزنامه منتشر کند. در غیر این صورت، رویه جاری نقض غرض تلقی می شود و داده های منتشر شده کاربرد اعلام شده را نخواهد داشت.تورم و پایه پولی
بانک مرکزی در واکنش به سرمقاله هفته پایانی شهریور ماه مسعود نیلی، برخی از اطلاعات متغیرهای پولی را به روز کرد و تا حدودی تصویر متغیرهای پولی در اواسط تابستان را روشن کرد. بر این اساس در گزارش بانک مرکزی تاکید شده است که رشد پایه پولی در مرداد ماه 1402 معادل 41.6 درصد بوده است. یعنی سطح پایه پولی در اواسط تابستان به بیش از 952 هزار تومان رسید. در بخشی دیگر از این گزارش آماری نیز آمده است که در پایان مرداد ماه سال جاری افزایش نقطه به نقطه نقدینگی به 26.9 درصد رسیده است. این بدان معناست که سطح نقدینگی در پایان پنجمین ماه سال جاری به نزدیک به 7 میلیون و 100 هزار میلیارد تومان رسیده است.
کاهش دماسنج تورم
در بخش دیگری از این گزارش آماری اطلاعاتی در مورد برخی از متغیرهای پولی که در ادبیات اقتصادی به عنوان متغیرهای پیش بینی نیز شناخته می شوند، ارائه می شود. سهم پول در نقدینگی و رشد پول از جمله این متغیرها هستند. نقدینگی خود از دو جزء مهم تشکیل شده است: پول و شبه پول. پول به صورت‌حساب، اسناد قابل معامله و سپرده‌های دیداری و شبه پول به سپرده‌های غیر دیداری اطلاق می‌شود. به عبارت دیگر، شبه پول نوعی پس انداز بلندمدت است که به راحتی قابل برداشت و خرج نیست. در گزارش آماری بانک مرکزی آمده است که نسبت پول به شبه پول از 35.2 درصد در اردیبهشت ماه به 33.5 درصد در مرداد 1402 کاهش یافته است.
پیشتر در گزارش دیگری اعلام شده بود که سهم نقدینگی از 26 درصد در فروردین ماه به 1/25 درصد در مرداد کاهش یافته است. از سوی دیگر، رشد نقطه به نقطه کاهش چشمگیری یافت و از 65.2 درصد در مارس 1401 به 41.3 درصد در مرداد 1402 رسید. اگر به آمارهای کلان پولی نگاهی بیندازیم و روند آنها را در چند ماه گذشته مشاهده کنیم، می بینیم که نقدینگی و پایه پولی نیز کاهش یافته است. بر این اساس رشد نقطه به نقطه در فروردین 45 درصد بوده و در مرداد ماه این رقم به 41.6 درصد کاهش یافته است. این وضعیت در مورد نقدینگی نیز صدق می کند که از افزایش 31.1 درصدی در فروردین ماه به 26.9 درصد در مرداد ماه کاهش یافته است.
ایا شما منتظرید؟
آمارهای منتشر شده نشان می دهد که سطح انتظارات تورمی تا حدودی کاهش یافته است. به عبارت دیگر می توان گفت سیاست کنترل برخی مانده های بانکی که در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفت تا حدودی موفق بوده است. میل به پس انداز طولانی مدت و کاهش تب در بازار املاک را می توان نمونه ای از این موفقیت نامید. اما باید گفت که با مقایسه نسبت پول به نقدینگی در سال های اخیر، رقم 25.1 درصدی سهم پول چندان کم نیست و جایگاه مطمئنی برای یک سیاستمدار به حساب نمی آید. یعنی هنوز برای اعلام وزن انتظارات در بازار به نفع بانک ها و سپرده های مدت دار زود است.
باید گفت موفقیت اخیر سیاست پولی و اعتباری به گشایش سیاسی اخیر مربوط می شود و بی شک بخشی از این موفقیت به ثبات بازار ارز و بهبود افق های سیاسی مربوط می شود. یعنی بدون توجه به سیاست های اخیر بانک مرکزی، اگر انتظارات کانال تحولات سیاسی و متعاقب آن افزایش نرخ ارز بالا برود، افزایش سهم پول از نقدینگی و رسیدن به سطح قبلی دور نیست. . به نظر می رسد تداوم موفقیت های اخیر و فرود متغیرهای پولی در منطقه امن، علاوه بر سیاست های پولی و اعتباری مناسب، نیازمند هماهنگی رویه های سیاسی نیز باشد.
